Czy potrzebne jest pełnomocnictwo do decydowania o sprawach dziecka, gdy tata jest za granicą?

Przyznam szczerze, że gdy taka dyskusja zawiązała się na grupie, większość z nas była całkowicie przekonana, że takie pełnomocnictwo jest absolutnie nie potrzebne i same zawsze możemy decydować , podejmować decyzje w szpitalu, czy szkole…a jednak, bywa różnie.

Postanowiłam to sprawdzić u radcy prawnego i bardzo dziękuje za ten artykuł ( napisany oczywiście specjalnie dla nas)

Przeczytajcie ze skupieniem, bądźmy przygotowane na różne ewentualności.

Pełnomocnictwo notarialne, a władza rodzicielska w rodzinie marynarskiej

Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym dziecko aż do pełnoletniości pozostaje pod władzą rodzicielską. Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, z których każde jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Co jednak zrobić, gdy wykonywanie władzy rodzicielskiej przez jednego z rodziców staje się znacząco utrudnione z przyczyn faktycznych? Sytuacja taka ma miejsce przede wszystkim wtedy, gdy jedno z rodziców wykonuje pracę marynarza lub inne zatrudnienie wymagające cyklicznego, długotrwałego przebywania poza krajem.

Niekiedy w sytuacji jak powyżej instytucje takie jak szkoły czy przedszkola wymagają pełnomocnictwa notarialnego udzielonego jednemu rodzicowi przez drugiego rodzica do decydowania o dziecka edukacji czy leczeniu. Czy żądanie takie jest uzasadnione?

Niniejsze opracowanie dotyczy możliwości i celowości udzielenia pełnomocnictwa drugiemu rodzicowi lub osobie trzeciej do wykonywania obowiązków i praw składających się na władzę rodzicielską.

Pełnomocnictwo notarialne

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić czym jest pełnomocnictwo notarialne i czym różni się ono od zwykłego pełnomocnictwa. Pojęcie „pełnomocnictwo notarialne” nie jest terminem prawnym – określenie to może służyć do opisania zarówno pełnomocnictwa udzielonego w formie aktu notarialnego jak i pełnomocnictwa w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym.

Od zwykłego pełnomocnictwa udzielonego w formie pisemnej opcje powyższe różnią się tym, iż bądź to cała treść pełnomocnictwa zamieszczona zostaje w akcie notarialnym, bądź notariusz poświadcza, iż podpis na pełnomocnictwie udzielonym w formie pisemnej rzeczywiście złożyła wskazana w nim osoba. Przedstawienie pełnomocnictwa notarialnego daje zatem większą pewność, iż rzeczywiście pełnomocnictwo określonej treści zostało udzielone.

Pojęcie władzy rodzicielskiej i możliwość jej samodzielnego wykonywania

Zgodnie z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Należy podkreślić, iż wykonywanie władzy rodzicielskiej jest nie tylko prawem, ale również obowiązkiem każdego z rodziców. Co więcej każde z rodziców może wykonywać ją samodzielnie, a wspólnie rodzice winni rozstrzygać o istotnych sprawach dziecka. Z powyższego wynika, że każde z rodziców może samodzielnie podejmować czynności dotyczące osoby i majątku dziecka, w tym także występować w jego imieniu na zewnątrz.

Orzecznictwo do istotnych spraw dziecka zalicza między innymi sprawy związane z miejscem pobytu dziecka, zmianę obywatelstwa przez dziecko, zmianę osoby uprawnionej do odbioru alimentów, wyjazd za granicę małoletniego, zmiana nazwiska lub imienia dziecka, sprawa o wydanie małoletniemu paszportu, wybór szkoły lub przedszkola, wybór sposobu leczenia dziecka.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, jak powyższe przepisy wpływają na możliwość samodzielnego decydowania o dziecku w przypadku długotrwałej nieobecności jednego z rodziców. Przede wszystkim należy podkreślić, iż art. 97 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi wprost, iż każde z rodziców może samodzielnie wykonywać władzę rodzicielską w zakresie bieżących spraw życia codziennego. Jeśli zatem dana sprawa nie została zaliczona do wymienionych wyżej przykładowo istotnych spraw dziecka, rodzic pozostający w kraju może samodzielnie zadecydować w tym zakresie. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie by rodzic samodzielnie podjął decyzję w zakresie zgody na wyjazd na wycieczkę szkolną, czy wykupił małoletniemu posiłki w szkolnej stołówce. Warto pamiętać, że nawet w bieżących sprawach życia codziennego rodzice powinni wzajemnie informować się o podejmowanych decyzjach z zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej.

W przypadku natomiast kwestii należącej do zakresu istotnych spraw dziecka rodzice powinni wypracować porozumienie, a nadto, w przypadku dzieci starszych, winni poznać ich stanowisko – rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia (art. 95 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Przepis art. 97 § 2 wskazuje, że o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.

Zastosowanie pełnomocnictwa notarialnego

Zgodnie z tezą uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 r., wydanej w sprawie o sygn. akt III CZP 19/15 „niedopuszczalność udzielenia przez rodzica pełnomocnictwa ogólnego do wykonywania wszystkich czynności z zakresu władzy rodzicielskiej (w tym blankietowej zgody na wykonywanie zabiegów medycznych) nie budzi wątpliwości. Rodzice dziecka sprawują władzę rodzicielską osobiście na zasadzie wyłączności w zakresie pieczy nad osobą dziecka, zarządu jego majątkiem i reprezentacji (art. 95 § 1, 96 i 98 § 1 k.r.o.), chociaż nie jest wyłączona możliwość posługiwania się przy jej wykonywaniu innymi osobami, jeżeli takie rozwiązanie służy dobru dziecka, a rodzice nie rezygnują z ingerencji w podstawowych sprawach dotyczących jego osoby”. Oznacza to, iż Sąd Najwyższy dopuszcza w zasadzie udzielenie pełnomocnictwa do wykonania danej czynności z zakresu władzy rodzicielskiej z tym, że pełnomocnictwo to nie może mieć charakteru ogólnego, winno być to zatem pełnomocnictwo do poszczególnej czynności lub pełnomocnictwo rodzajowe (do dokonywania czynności określonego rodzaju). Warto również odnotować, iż z uzasadnienia wskazanej powyżej uchwały wynika, iż Sąd Najwyższy dopuszcza posłużenie się pełnomocnictwem udzielonym w zwykłej formie pisemnej, formy kwalifikowane takie jak pełnomocnictwo w formie aktu notarialnego lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym mają wyłącznie takie znaczenie, iż wzbudzają w odbiorcy dokumentu poczucie, iż pełnomocnictwo zostało faktycznie udzielone.

Co istotne rodzic może takiego pełnomocnictwa udzielić nie tylko drugiemu rodzicowi, ale również osobie trzeciej np. babci czy dziadkowi.

Podsumowanie

Udzielenie pełnomocnictwa może zatem być celowe w tych sprawach dziecka, które można uznać za istotne. Warto natomiast odnotować, iż pełnomocnictwo powinno jednoznacznie wskazywać do jakiej konkretnie czynności z zakresu władzy rodzicielskiej upoważnia (np. pełnomocnictwo do podpisania i złożenia wniosku o przyjęcie dziecka do przedszkola).

Udzielenie pełnomocnictwa nie będzie natomiast potrzebne w bieżących sprawach życia codziennego.

Warto pamiętać, iż w sprawach nagłych dotyczących np. zdrowia dziecka władzę rodzicielską może wykonywać każdy z rodziców samodzielnie. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta „Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego, całkowicie ubezwłasnowolnionego lub niezdolnego do świadomego wyrażenia zgody, ma prawo do wyrażenia zgody, o której mowa w ust. 1. W przypadku braku przedstawiciela ustawowego prawo to, w odniesieniu do badania, może wykonać opiekun faktyczny”.

Nie należy również zapominać, iż w przypadku niektórych czynności z zakresu istotnych spraw dziecka procedura administracyjna wymusi legitymowanie się zgodą drugiego rodzica na dokonanie czynności (przy czym nie ma potrzeby udzielania pełnomocnictwa, a wystarczająca będzie zgoda na piśmie). Wnioskując o paszport dla dziecka przy składaniu wniosku obecni winni być oboje rodzice. Wniosek może również złożyć jeden z rodziców, jeśli drugi rodzic wyrazi na to zgodę i potwierdzi to na piśmie. Podpis rodzica nieobecnego przy złożeniu wniosku o paszport winien zostać poświadczony przez notariusza.

Różnorodność przypadków wymusza indywidualną analizę i ocenę każdego z nich, stąd w razie wątpliwości zaleca się zasięgnięcie porady profesjonalisty.

Współautorka – aplikant radcowski Anna Niewiadomy.

Więcej informacji na stronie kancelaria-gdynia.eu, www.prawo-korporacyjne.pl.

Podobał Ci się post?

Nie układają mi się relacje z rodziną mojego

Historia Olusia