Rozwód w rodzinie marynarskiej-aspekt prawny
W niniejszej publikacji pragniemy Państwu przedstawić podstawowe informację dotyczące postępowania w sprawie o rozwód, zwracając szczególną uwagę na problemy jakie mogą się pojawić w sytuacji, gdy jedną ze stron postępowania jest marynarz.
I. Uwagi ogólne
Małżonek, który zamierza wystąpić o rozwód powinien w pierwszej kolejności odpowiedzieć sobie na pytanie, czy zachodzą ustawowe przesłanki do orzeczenia rozwodu. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Jednakże mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Jeżeli odpowiedź na pytanie o istnienie pozytywnych przesłanek do orzeczenia przez sąd rozwodu jest twierdząca, małżonek winien wnieść pozew o rozwód do sądu w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Gdyby takiego miejsca nie było, wówczas właściwy będzie sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda. Sam pozew powinien odpowiadać wymogom formalnym przewidzianym w kodeksie postępowania cywilnego, w tym zostać opłacony (przy czym istnieje możliwość zwolnienia przez sąd stronę od ponoszenia kosztów sądowych). Nadto do pozwu należy dołączyć jego odpis, który zostanie doręczony przez sąd stronie przeciwnej, tj. drugiemu małżonkowi. Z uwagi na fakt, że praca marynarza jest związana z częstym pobytem poza miejscem zamieszkania w kraju już na tym etapie postępowania może pojawić się problem z doręczeniem korespondencji sądowej marynarzowi.
Sąd ustalając czy zachodzą przesłanki do orzeczenia rozwodu prowadzi postępowanie dowodowe. Przedmiotem postępowania dowodowego w sprawie o rozwód jest przede wszystkim ustalenie czy między małżonkami nastąpił trwały i zupełny rozkład pożycia, a także czy i który z małżonków ponosi winę w rozkładzie pożycia. Ustalenie winy (na zgodne żądanie stron możliwe jest orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie) jest o tyle istotne, że wpływa na możliwość kierowania do byłego małżonka roszczeń o alimenty.
II. Sprawy związane z dzieckiem
W sytuacji, gdy małżonkowie posiadają dzieci, Sąd w wyroku orzekającym rozwód rozstrzyga także o kwestiach związanych z władzą rodzicielską, kontaktach rodziców z dzieckiem oraz w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Władza rodzicielska
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. W praktyce, Sąd najczęściej pozostawia w gestii obojga rodziców najważniejsze kwestie związane z życiem i rozwojem dziecka takie jak wybór szkoły czy sposobu leczenia.
Ustalając sposób kontaktu rodzica z dzieckiem Sąd zwykle bardzo precyzyjnie określa jego terminy. Powszechne są rozstrzygnięcia stanowiące, że rodzic ma prawo do regularnego, osobistego kontaktu z dzieckiem, np. w każdą drugą sobotę miesiąca w godzinach od do. Istotne jest, aby sposób kontaktu z dzieckiem został uregulowany także w okresach świąt oraz wypoczynku letniego i zimowego. Jednakże to tylko niektóre z rzeczy o których należy pamiętać wskazując na stanowisko strony w tym zakresie. Ważne jest przecież także gdzie i w jaki sposób mają się odbywać spotkania rodzica z dzieckiem. Należy mieć również na uwadze, że rodzic ma prawo do kontaktu z dzieckiem nie tylko w sposób bezpośredni. Z uwagi na charakter pracy marynarzy warto uregulować sposób kontaktu z dzieckiem także w sposób pośredni, np. z użyciem telefonu czy komunikatorów internetowych. Dokonanie powyższych ustaleń oraz ich realizacja w stosunku do osób pracujących i mieszkających stale w tym samym mieście czy nawet kraju nie powinno być obarczone problemami. Co jednak z sytuacjami, w których rodzic nie może z góry przewidzieć w jakich okresach czasu będzie w kraju oraz kiedy będzie mógł pozwolić sobie na urlop wypoczynkowy? Zadane pytanie dotyczy oczywiście m.in. marynarzy. Byli małżonkowie często dochodzą do porozumienia w tym zakresie już poza salą rozpraw ustalając miedzy sobą sposób kontaktu, pomimo jego precyzyjnego wskazania przez sąd. Ze względu na to, że zwykle nie można przewidzieć w jakich relacjach pozostaną byli małżonkowie po wydaniu przez sąd wyroku, już na etapie sądowym strony powinny zadbać o to, aby kontakty zostały ustalone z uwzględnieniem specyfiki wykonywanej pracy, a także tak by druga strona nie mogła zasadnie zarzucić, że rodzic nie korzysta z prawa kontaktu z dzieckiem.
Warto wspomnieć, że w zakresie o którym mowa powyżej, tj. sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, sąd może uwzględnić porozumienie małżonków w tych kwestiach, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Na zgodny wniosek stron sąd może pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawią porozumienie o którym mowa powyżej i jest zasadne oczekiwanie, że będą współdziałać w sprawach dziecka.
Świadczenia alimentacyjne
Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, czyli dziecka oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego, czyli rodzica. Przy czym możliwości majątkowych i zarobkowych nie należy utożsamiać z otrzymywanym wynagrodzeniem. Niemniej jednak Sąd w postępowaniu rozwodowym badając jakie są możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego, zwykle zobowiązuje strony do przedstawienia zaświadczenia o zarobkach za okres ostatnich sześciu miesięcy przypadających przed terminem rozprawy. Niewątpliwie w odniesieniu do marynarzy owe zaświadczenie powinno obejmować okres co najmniej jednego roku. Może się bowiem zdarzyć, że przez większość okresu poprzedzającego ww. czas przypadający przed terminem rozprawy marynarz nie przebywał na kontrakcie i tym samym nie otrzymywał wynagrodzenia.
III. Pozostałe kwestie
Jeżeli małżonkowie zajmują wspólne mieszkanie, sąd w wyroku rozwodowym orzeka także o sposobie korzystania z tego mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków. W wypadkach wyjątkowych, gdy jeden z małżonków swym rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie, sąd może nakazać jego eksmisję na żądanie drugiego małżonka. Na zgodny wniosek stron sąd może w wyroku orzekającym rozwód orzec również o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z małżonków, jeżeli drugi małżonek wyraża zgodę na jego opuszczenie bez dostarczenia lokalu zamiennego i pomieszczenia zastępczego, o ile podział bądź jego przyznanie jednemu z małżonków są możliwe. Orzekając o wspólnym mieszkaniu małżonków sąd uwzględnia przede wszystkim potrzeby dzieci i małżonka, któremu powierza wykonywanie władzy rodzicielskiej.
Nadto na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
IV. Podsumowanie
Decydując się na wniesienie do sądu pozwu rozwodowego, strona powodowa powinna zadbać o to, aby wnioski pozwu zostały precyzyjnie wyrażone. Pomocne w tym zakresie mogą być uwagi zawarte w niniejszej publikacji. Istotne jest także zgromadzenie odpowiedniego materiału dowodowego, który potwierdzi zasadność złożonych wniosków. Powyższe pozwoli zabezpieczyć interes nie tylko powoda-powódki, ale także małoletniego dziecka stron, o ile takie posiadają. Strony postępowania o rozwód, w którym jednym z małżonków jest marynarz powinny także uzbroić się cierpliwość, gdyż ze względu na jego nieobecność spowodowaną przebywaniem na statku, postępowanie sądowe może ulec wydłużeniu.
i aplikant radcowski Natalia Zielmachowicz – Pani Natalia specjalizuje się w prawie rodzinnym i rozwodach
Podobał Ci się post?
Komentarze (1)
O, pani Natalia Zielmachowicz! Korzystałam z jej pomocy akurat przy innej sprawie, ale była bardzo zadowolona z jej przebiegu. Pani Natalia ma duże doświadczenie nie tylko w rozwodach, więc polecam w każdej sprawie wymagającej pomocy dobrego prawnika.