Prawne

Sytuacja prawna żon marynarzy

Autor: 6 listopada, 2014 8 komentarzy

Tym razem dla Was artykuł na temat naszej sytuacji prawnej – czyli żon marynarzy. Bardzo się cieszę ponieważ nigdzie nie znajdziecie tylu porad prawnych nakierowanych konkretnie na naszą sytuację. Wiem, że warto o wielu sprawach wiedzieć wcześniej aby nic nas nie zaskoczyło. Poprosiłam specjalnie kancelarię o poruszenie tego tematu i tu z tego miejsca, dziękuję za współpracę i podjęcie wyzwania. Wiem, że ten artykuł pomoże wielu osobom zwrócić uwagę na wiele rzeczy i rozwiać wątpliwości.
P.S A dla tych co nie wiedzą kancelaria od niedawna prowadzi również funpage na fb
 Pozdrawiam 
 Kasia

 

Wstęp

            Większość publikacji, które dotyczą sytuacji prawnej marynarzy nie obejmuje swym zakresem lub obejmuje tylko częściowo sytuację prawną ich rodzin, gdyż sprawy te zawiera się z reguły w analizach albo bardzo pobocznie albo jako wypadkową aktywności zawodowej marynarzy. Na szczęście świadomość prawna w środowisku marynarskim znacząco wzrasta i wiele kwestii nie jest pozostawianych tylko żonom „do załatwienia” przez mężów-marynarzy. Niemniej jednak bardzo często przez wzgląd na ograniczony czas jakim dysponuje marynarz w domu nie wszystkie sprawy udaje się załatwić wspólnie. Z uwagi na fakt, iż w praktyce pojawia się coraz więcej problemów prawnych dotyczących rodzin marynarskich, w poniższej publikacji przedstawię kilka kluczowych kwestii mających bardzo duże znaczenie dla żon marynarzy, które w wielu przypadkach, pod nieobecność męża, muszą borykać się z pewnymi problemami natury prawnej.

Pełnomocnictwa

            Sprawa udzielanych pełnomocnictw małżonkom przez mężów-marynarzy była już kilkukrotnie sygnalizowana, ale w dalszym ciągu rodzi pewne problemy w praktyce. Najczęściej pojawiającym się w pełnomocnictwem jest pełnomocnictwo ogólne, które ma formę aktu notarialnego i upoważnia małżonkę marynarza praktycznie do wszystkich możliwych działań w imieniu męża.
Nie zawsze jednak takie pełnomocnictwo umożliwia załatwienie spraw, które żona jako pełnomocnik chciałaby załatwić np.:
1)      Banki mają swoje szczególne formy pełnomocnictw, które muszą być sporządzone jako pełnomocnictwa do określonej czynności lub zakresu czynności, aby móc np. zawrzeć umowę kredytową lub zamknąć rachunek bankowy;
2)      Domy maklerskie mogą również wymagać szczególnych pełnomocnictw;
3)      Zbycie, nabycie lub obciążenie nieruchomości wymaga umocowania wprost w pełnomocnictwie do tego typu czynności-zawsze wymagana forma aktu notarialnego;
4)      Jeżeli w pełnomocnictwie nie wskazuje się, że małżonka może udzielić dalszych pełnomocnictw w zakresie umocowania, żona marynarza nie będzie mogła umocować np. radcy prawnego lub innej osobie do pewnych działań;
W wielu przypadkach pojawia się również wątpliwość w jakiej formie powinno być udzielone określone pełnomocnictwo. Zasadą jest, iż w takiej formie w jakiej ma być dokonana czynność np. zbycie udziałów w spółce z o.o. wymaga formy pisemnej z notarialnie poświadczonymi podpisami i w takiej właśnie formie powinno być sporządzone pełnomocnictwo dla żony, która miałaby dokonać czynności w imieniu męża w tym zakresie.
Z drugiej jednak strony kontakty z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych lub Urzędami Skarbowymi nie wymagają szczególnej formy dla pełnomocnictw, wystarczy zwykła forma pisemna. Należy pamiętać, iż żona działająca w imieniu męża  jest zwolniona z opłaty skarbowej, ale dalszy pełnomocnik działając przed instytucjami państwowymi, organami administracji lub sądami musi opłacić opłatę skarbową w wysokości 17 zł do Urzędu Miejskiego właściwego przez miejsce dokonywania czynności w oparciu o udzielone pełnomocnictwo.
Szczególnej uwagi wymaga fakt, iż pełnomocnictwa udzielone zagranicą żonie do dokonywania czynności w Polsce wymagają specjalnej procedury legalizacyjnej np. apostille w państwie udzielenia pełnomocnictwa.

Sprawy majątkowe

            W kwestiach majątkowych jedną z głównych kwestii pojawiących się w małżeństwach z marynarzami jest wybór pomiędzy rozdzielnością majątkową, a wspólnością majątkową małżeńską. W ocenie Kancelarii rekomendowanym rozwiązaniem jest wspólność majątkowa małżeńska, która zdecydowanie lepiej zabezpiecza interesy rodziny marynarza, chyba że żona prowadzi działalność gospodarczą narażoną na liczne ryzyka.
Po pierwsze dlatego, iż w takiej sytuacji żona marynarza jest bardziej zabezpieczona jeśli chodzi o kwestie spadkowe. Po drugie dlatego, że z reguły to marynarz jest głównym żywicielem rodziny i próby przenoszenia majątku na małżonkę, która ma w całości odrębny majątek w przypadku braku wspólności majątkowej, ale nie uzyskuje dochodów, nie mają głębszego sensu, gdyż organ podatkowy weryfikując sytuację żony jeśli chodzi o jej stan majątkowy bardzo szybko dotrze do dochodów marynarza. Po trzecie, jeśli okaże się że marynarz będzie musiał opodatkować swoje dochody w Polsce np. w efekcie zmiany przepisów podatkowych np. tak jak w przypadku Kanady od 01.01.2014 roku, a jego małżonka nie uzyskuje zbyt wysokich dochodów, to wspólność majątkowa umożliwia wspólne rozliczenie podatkowe małżonków co może znacząco obniżyć zobowiązania podatkowe marynarza. Po czwarte, jeśli marynarz jest ubezpieczony w obcym systemie ubezpieczeń społecznych, w przypadku jego śmierci, organy rentowe niektórych państw weryfikują również to czy żona z mężem pozostawała we wspólności majątkowej czy też nie, co może mieć decydujący wpływ na wysokość świadczeń i okres ich wypłaty na rzecz rodziny marynarza.
            Kolejną kwestią majątkową, która rodzi liczne pytania, to darowizny w najbliższej rodzinie marynarza, również darowizny dla żony do majątku odrębnego. Tu wskazać należy, iż takie darowizny tzn. dla żony, rodziców lub dzieci marynarza są zwolnione, bez ograniczeń kwotowych, z opodatkowania po spełnieniu pewnych wymogów ustawowych.
W przypadku darowizn dokonanych w formie aktu notarialnego nie trzeba informować urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby obdarowanej o tym fakcie, gdyż tę informację do organu podatkowego przesyła w imieniu obdarowanej notariusz. Z kolei przekazując środki pieniężne należy sporządzić umowę darowizny w zwykłej formie pisemnej i należy pamiętać, że środki te muszą być przekazane przelewem na rachunek bankowy osoby obdarowanej. Następnie należy poinformować urząd skarbowy właściwy dla osoby obdarowanej o tym fakcie w terminie 6 miesięcy od daty dokonania darowizny pod rygorem utraty prawa do ww. ulgi.

Sprawy dot. najmu

            W wielu przypadkach małżonkowie posiadają wspólne mieszkanie, które chcieliby wynająć, ale pojawia się obawa, że takie dochody mogą mieć wpływ na sytuację podatkową męża-marynarza w Polsce. W takiej sytuacji istnieją dwa rekomendowane rozwiązania.
Pierwsze, to rozwiązanie, w którym żona i mąż-marynarz wynajmują razem mieszkanie i opodatkowują te dochody stawką 8,5% PIT od przychodu-oświadczenie o wyborze takiej formy opodatkowania należy złożyć do właściwego Urzędu Skarbowego przed uzyskaniem pierwszych przychodów z najmu. Dochody te nie będą podlegały łączeniu z dochodami zagranicznymi marynarza.
Drugim rozwiązaniem jest złożenie oświadczenia w US przez marynarza, który jest współwłaścicielem nieruchomości mającej być przedmiotem najmu, w którym marynarz oświadczy, iż tylko jego małżonka będzie stroną najmu i z tego tytułu będzie uzyskiwać przychody. Z kolei w przypadku, gdy małżonkowie mają rozdzielność majątkową i są współwłaścicielami nieruchomości (współwłasność ułamkowa), która ma być przedmiotem najmu należy zawrzeć umowę użyczenia, w której mąż użyczy żonie mieszkanie do dalszego podnajmu, aby osiągnąć efekt opisany powyżej tzn. że tylko żona będzie stroną umowy najmu i tylko żona opodatkuje przychody z tego tytułu.

Sprawy podatkowe

            Żona marynarza powinna co do zasady rozliczać się ze swoich dochodów niezależnie od męża. W niektórych przypadkach wspólne rozliczenie z małżonkiem stanowi formę optymalizacji podatkowej, gdyż takie rozwiązanie, gdy żona nie uzyskuje żadnych dochodów lub jej dochody są bardzo niskie, pozwala „zaoszczędzić” na podatku nawet do kilkunastu tysięcy złotych. Przesłankami do wspólnego rozliczenia małżonków są: przebywanie w związku małżeńskim w całym roku podatkowym, wspólność majątkowa oraz złożenie stosownego wniosku o wspólne rozliczenie w zeznaniu rocznym PIT.
Z kolei nieprawidłową praktyką jest rozliczanie się przez małżonkę uzyskującą wysokie dochody w Polsce wraz z mężem-marynarzem, który uzyskuje również wysokie dochody, ale zwolnione z opodatkowania w Polsce wykazując w zeznaniu rocznym, iż mąż uzyskał dochody w wysokości 0 zł. W takiej sytuacji można doprowadzić do odwrotnej sytuacji tzn. dochody żony będą prawie w całości opodatkowane wyższą stawką, gdyż wykazanie dochodów męża w zeznaniu rocznym na poziomie 0 (pomimo, iż zarobił on znaczące kwoty ale nieopodatkowane) jest niezgodne z przepisami i wymaga korekty. Po złożeniu takiego zeznania małżonka musi wykazać dochody męża z zagranicy, nawet zwolnione z opodatkowania, tylko po to aby podwyższyć stawkę podatku do swojego dochodu, co może doprowadzić nawet do sytuacji, w której dochody żony marynarza będą opodatkowane w całości stawką  32 % PIT.
Należy również pamiętać, iż w przypadku jakichkolwiek rozliczeń z organami podatkowymi w Polsce lub zagranicą należy posiadać kopie dokumentów złożonych w US, na wypadek gdyby zaistniała potrzeba korekty zeznania po jakimś czasie.

Sprawy ubezpieczeniowe

O sprawach ubezpieczeniowych marynarzy traktowały już wcześniejsze publikacje. Podkreślić należy, iż sytuacja ubezpieczeniowa marynarza nie ma wpływu na jego sytuację podatkową, natomiast może mieć decydujące znaczenie dla losu jego rodziny. Sprawy ubezpieczeniowe bardzo często zostawia się jako jedną z ostatnich kwestii „do załatwienia”, co jak pokazuje praktyka jest błędem.
Żona marynarza musi dopilnować, aby to ona lub dzieci były wpisane jako beneficjenci w ubezpieczeniu męża, gdyż tylko te osoby otrzymają świadczenia z tego tytułu. Co więcej rodzina marynarza powinna rozeznać się w swojej sytuacji ubezpieczeniowej również na wypadek, gdyby marynarz doznał uszczerbku na zdrowiu lub utracił zdolność zarobkowania przebywając na lądzie (często jest to zdarzenie poza ochroną ubezpieczeniową w ubezpieczeniu armatorskim). W wielu przypadkach, ani żona marynarza ani sam marynarz nie posiadają żadnych ubezpieczeń w Polsce lub o bardzo wąskim zakresie, co z perspektywy późniejszych ewentualnych prób kierowania roszczeń pod adresem ubezpieczalni nie przynosi oczekiwanego efektu.
Polscy marynarze zatrudnieni u armatorów zagranicznych mogą skorzystać z ubezpieczenia dobrowolnego w Polsce. Niemniej jednak w przypadku pracy pod którąkolwiek banderą UE lub EOG może dojść do obowiązkowego objęcia ubezpieczeniem społecznym polskiego marynarza w państwie bandery, którą podnosi statek, na którym marynarz wykonuje pracę np. bandera Wielkiej Brytanii, bandera duńska, bandera niemiecka. Rodzina marynarza powinna ustalić we własnym zakresie czy taki obowiązek powstaje czy też nie w państwie bandery statku, na którym pływa marynarz i nie ma obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia w Polsce np. umowy o pracę lub działalności gospodarczej. Taki obowiązek z jednej strony będzie rodził obciążenia finansowe dla rodziny marynarza, ale z drugiej strony może być podstawą do uzyskania np.  dodatkowych świadczeń dla małoletnich dzieci (Norwegia lub Niemcy).
W wielu przypadkach marynarze korzystają z ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS poprzez „wpisanie” się pod ubezpieczenie społeczne żony, co stanowi bardzo wąski zakres zabezpieczenia i należy pamiętać, iż świadczenia z tego tytułu będą dotyczyły wyłącznie ubezpieczenia zdrowotnego.
Szczególnego podkreślenia wymaga również fakt, iż żony marynarzy powinny również zadbać o swoją emeryturę rozumianą jako uzyskanie tytułu do ubezpieczenia społecznego lub poprzez różnorakie inwestycje lub stosowne ubezpieczenia prywatne. Niestety w wielu przypadkach to tylko mąż-marynarz nabywa prawo do emerytury, a żony marynarzy muszą tę kwestię rozwiązać w inny sposób.

radca prawny Mateusz Romowicz

 

 

Podobał Ci się post?

Komentarze (8)

  • Joanna pisze:Wspaniałe forum, wszystko jest psrtoo, jasno i ciekawie opisane. Osobiście muszę napisać, że nie wyobrażam sobie innego mężczyzny w związku jak tylko marynarza. Chciałabym za męża właśnie marynarza. Uważam, że są to ludzie szczęśliwsi od tych na lądzie a w szczegf3lności ci ktf3rzy kochają morze i statki.

  • Pani Kasiu dlaczego usunęła Pani komentarz, który był bardzo ciekawy i mówił o tym że pan piszący powyższy artykuł w rzeczywistości reklamuje oferty konkretnych ubezpieczycieli zamiast rzetelnie doradzać? Osobiście do tego komentarza dodałam pytanie, czy ta pani poleca inne konkretne miejsce, w którym ją właściwie potraktowano, jednak komentarze te w dniu wczorajszym zostały usunięte. Żenada!

    • Proszę wybaczyć ale nie usunęłam tu komentarzy. A w artykule nie ma wymienionych ani sugerowanych jakichkolwiek firm ubezpieczeniowych- tylko o sytuacji prawnej żon marynarzy. Chyba pomyliła Pani wpisy z artykułem ” ochrona prawna marynarza i jego rodziny” . Tam właśnie widzę Pani komentarz – proszę być uważnym .

    • Zwracam honor i przepraszam, mój błąd i moja nieuwaga. Rzeczywiście pomyliłam posty i jest mi wstyd za niesprawiedliwe oskarżenie. Pani Kasiu przepraszam jeszcze raz i wracam do drugiego posta.

  • Dlaczego działalność gospodarcza prowadzona przez żonę marynarza jest narażona na liczne ryzyka?jakie?proszę odp.Dziekuje

  • Tak żona jest zwolniona z tej opłaty – już ta informacja znajduje się w tekście

  • Pytanie do Pana Radcy-a co ze zwolnieniami od opłaty skarbowej 17 zł od pełnomocnictwa dla małżonka? (załącznik do ustawy z dnia 16.11.2006 o opłacie skarbowej (t.j. Dz. U. z 2012r. poz 1282 pkt. IV))

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *